Các NHTW trên thế giới gom hàng trăm tấn vàng, nỗ lực thực hiện kế hoạch phi đô la hoá kho dự trữ ngoại tệ

Theo State Global Advisors, các NHTW trên toàn cầu đang “gom” vàng với số lượng kỷ lục kể từ đầu năm 2022. Xu hướng này sẽ còn tiếp diễn trong bối cảnh các quốc gia tìm cách giảm sự phụ thuộc vào đồng USD trong dự trữ ngoại hối.

Công ty quản lý tài sản lớn thứ 4 thế giới cho biết trong một báo cáo gần đây rằng, các cơ quan tiền tệ của một loạt quốc gia trên thế giới đã mua ròng 387 tấn vàng trong nửa đầu năm 2023, sau khi mua kỷ lục 1.083 tấn trong cả năm ngoái.

Ngoài việc đa dạng hoá tài sản dự trữ, xu hướng này còn được thúc đẩy bởi mong muốn của các NHTW trong việc củng cố bảng cân đối kế toán, tăng thanh khoản mà không tạo thêm rủi ro tín dụng.

Maxwell Gold, trưởng bộ phận chiến lược đầu tư vàng tại State Street, cho biết: “Động lực thúc đẩy việc các NHTW mua vàng là đa dạng hoá tài sản dự trữ, cải thiện bảng cân đối kế toán và tăng thanh khoản từ một tài sản không có rủi ro tín dụng. Xu hướng này có thể sẽ không thay đổi khi rủi ro kinh tế và địa chính trị ở thời điểm hiện tại ngày càng tăng.”

Ông Gold nói thêm: “Bởi vậy, trong tương lai, chúng tôi dự đoán các NHTW sẽ tiếp tục mua ròng vàng.”

Trong khi đó, xu hướng này dường như là một phần trong kế hoạch “phi đô la hoá” của nhiều quốc gia, với mục đích giảm sự phục thuộc vào đồng USD trong thương mại và đầu tư, nhất là sau khi Mỹ tận dụng ưu thế của đồng bạc xanh để áp đặt các biện pháp trừng phạt với một số quốc gia. Trung Quốc và Nga đang đi đầu trong xu hướng này và nhóm BRICS cũng đang cân nhắc về việc sử dụng đồng tiền tệ chung.

Gold viết trong ghi chú: “Trong những năm gần đây, hệ thống SWIFT đã được sử dụng để áp đặt các lệnh trừng phạt với cả Iran năm 2015 và Nga năm 2022. Đây là động thái được mô tả là ‘vũ khí hoá đồng USD’.”

Ông Gold cũng chỉ ra, nếu một chính phủ coi các biện pháp trừng phạt quốc tế là mối rủi ro lớn, thì việc chuyển từ tài sản bằng đồng USD sang một loại tài sản khác như vàng sẽ trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là trong trường hợp họ chịu lệnh trừng phạt.

Mua vàng chỉ là một khía cạnh trong quá trình phi đô la hoá. Một số quốc gia cũng đang tìm cách nâng cao vai trò đồng nội tệ trong các giao dịch xuyên biên giới. Trung Quốc và Ấn Độ đã thực hiện các thoả thuận thương mại sử dụng đồng NDT. Indonesia gần đây cũng thành lập một cơ quan đặc biệt để mở rộng việc sử dụng các giao dịch bằng đồng nội tệ với các nước đối tác.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết trong một bài phát biểu tại sự kiện thượng đỉnh của BRICS hồi tháng 8 rằng phi đô la hoá là một quá trình “không thể đảo ngược” và đang nhận được động lực.